کنترل فاز

کنترل فاز یک تجهیز الکتریکی یا الکترونیکی است که در سیستم‌های برق صنعتی و خانگی برای حفاظت و نظارت بر وضعیت تغذیه سه ‌فاز یا تک ‌فاز استفاده می‌شود. وظیفه اصلی کنترل فاز، حفاظت از تجهیزات الکتریکی در برابر مشکلات ناشی از نوسانات یا خطاهای شبکه برق است. در حقیقت کنترل فاز (Phase Control) یکی از روش‌های پرکاربرد در الکترونیک قدرت برای کنترل توان الکتریکی تحویلی به بار است. این روش به‌ ویژه در کنترل توان خروجی دستگاه‌هایی مانند دیمرهای روشنایی، کنترل‌کننده‌های سرعت موتورهای تک ‌فاز و هیترهای الکتریکی هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وظیفه کنترل فاز چیست

همانطور که اشاره شد وظیفه کنترل فاز نظارت بر سلامت شبکه برق و حفاظت از تجهیزات برقی است. این دستگاه با بررسی پارامترهای مختلف شبکه، در صورت بروز هرگونه خطا، فرمان قطع مدار را به کنتاکتور یا رله اصلی صادر می‌کند تا از آسیب دیدن تجهیزات جلوگیری شود. وظایف اصلی کنترل فاز شامل موارد زیر می‌شود:

 تشخیص و قطع مدار در صورت قطع یکی از فازها (Phase Loss)

تشخیص جابجایی توالی فازها (Phase Sequence)

کنترل افت یا افزایش ولتاژ (Under/Over Voltage)

تشخیص عدم تعادل ولتاژ بین فازها (Phase Unbalance)

نظارت مداوم بر شرایط شبکه برق

تفاوت رله فاز و کنترل فاز در چیست؟

در سیستم‌های الکتریکی به‌ویژه در مدارهای سه‌فاز، حفاظت تجهیزات در برابر خطاهای شبکه از اهمیت بالایی برخوردار است. بروز مشکلاتی مانند قطع فاز، جابجایی توالی فاز، نوسانات ولتاژ یا عدم تعادل بین فازها می‌تواند خسارات سنگینی به موتورهای الکتریکی و تجهیزات صنعتی وارد کند. برای مقابله با این مشکلات از تجهیزاتی مانند رله فاز و کنترل فاز استفاده می‌شود. اگرچه این دو وسیله در ظاهر مشابه به نظر می‌رسند و هر دو برای حفاظت به‌کار می‌روند، اما از نظر نوع عملکرد، میزان حفاظت و دقت تفاوت‌های اساسی با یکدیگر دارند.

رله فاز یک تجهیز ساده است که معمولاً تنها یک یا دو پارامتر مشخص مانند توالی فاز (Phase Sequence) و در برخی موارد قطع فاز (Phase Loss) را بررسی می‌کند. این وسیله در گذشته بیشتر در مدارهای ساده و برای جلوگیری از چرخش معکوس موتورهای سه‌ فاز به‌کار می‌رفت. به دلیل ساختار ساده، دقت پایینی دارد و قادر به تشخیص نوسانات ولتاژ یا عدم تعادل ولتاژ بین فازها نیست. کنترل فاز اما یک تجهیز پیشرفته‌تر و کامل‌تر است که علاوه بر کنترل توالی و قطع فاز، قابلیت تشخیص افت ولتاژ، افزایش ولتاژ، عدم تقارن ولتاژ و حتی برخی مشکلات کنتاکتور را نیز داراست. این وسیله در مدار فرمان نصب می‌شود و در صورت بروز هرگونه مشکل به‌صورت خودکار مدار را قطع می‌کند. به دلیل دقت بالای خود، کنترل فاز به‌طور گسترده برای حفاظت از موتورهای سه ‌فاز، پمپ‌ها، آسانسورها و تجهیزات صنعتی حساس مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کاربرد کنترل فاز

کاربرد کنترل فاز بسیار گسترده است و عمدتاً در حفاظت از تجهیزات الکتریکی حساس و موتورهای سه ‌فاز استفاده می‌شود. از مهم‌ترین کاربردهای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

حفاظت از موتورهای سه‌ فاز: کنترل فاز از سوختن موتور در اثر قطع یکی از فازها، جابجایی توالی فاز یا عدم تعادل ولتاژ جلوگیری می‌کند و از چرخش معکوس موتور جلوگیری می‌نماید.

استفاده در تابلو برق‌های صنعتی: این تجهیز به عنوان یک عنصر حفاظتی در مدار فرمان تابلو برق‌ها نصب می‌شود و در صورت بروز هرگونه مشکل در شبکه برق، مدار را قطع می‌کند.

کاربرد در پمپ‌ها، آسانسورها و سیستم‌های تهویه: کنترل فاز مانع از آسیب دیدن پمپ‌ها، آسانسورها و فن‌های صنعتی به دلیل مشکلات برقی مانند تک‌فاز شدن یا نوسانات ولتاژ می‌شود.

افزایش ایمنی و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری: با جلوگیری از خرابی تجهیزات، هزینه‌های ناشی از تعمیرات و توقف‌های تولید کاهش می‌یابد و ایمنی سیستم‌های صنعتی ارتقاء می‌یابد.

نظارت قبل از راه‌اندازی تجهیزات: کنترل فاز وضعیت صحیح شبکه برق را بررسی کرده و تنها در شرایط ایمن اجازه راه‌اندازی تجهیزات را می‌دهد.

 کنترل فاز یکی از تجهیزات ضروری در صنعت و سیستم‌های برقی است.

خرید و قیمت کنترل فاز از الکتروتات

شما می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت الکتروتات، از قیمت کنترل فاز با برندهای مختلف مطلع شوید و مدل‌های گوناگون را مشاهده و مقایسه کنید. همچنین امکان بررسی مشخصات فنی از جمله جریان و ولتاژ کاری، امکانات حفاظتی و قابلیت‌های نصب هر مدل نیز وجود دارد. علاوه بر این، با خرید کنترل فاز از فروشگاه الکتروتات، می‌توانید از مشاوره رایگان تخصصی کارشناسان فروش بهره‌مند شوید و بهترین گزینه متناسب با نیازهای صنعتی یا خانگی خود را انتخاب کنید.